​Tính đến nay, ông Nguyễn Văn Thanh, ở khu phố 5 - Thị trấn Trảng Bom, hội viên Hội văn học nghệ thuật và Chi hội Kiều học tỉnh Đồng Nai đã có 9 năm bén duyên với truyện Kiều. Ban đầu chỉ đọc cho vui nhưng càng đọc, ông lại bị thu hút và bắt đầu tập trung tìm hiểu, nghiền ngẫm từng câu chữ của Truyện Kiều.

Lúc mới làm quen, ông đã phải mất vài tháng để đọc và hiểu Truyện Kiều. Theo ông Thanh, cái khó là trong Truyện Kiều, Nguyễn Du sử dụng một số từ cổ, văn phong cũng hơi khác bây giờ và nhất là có rất nhiều điển tích và thành ngữ. Trong mỗi trang Kiều, phần dành chép thơ thường chiếm khoảng 1/2 đến 2/3 phía trên, phần còn lại để chú giải từ, thành ngữ và điển tích văn học. Tính đến hiện tại, ông Thanh đã có thể thuộc làu 3.254 câu Kiều. Càng đọc ông càng thấm thía cái hay của từng cảnh huống và cái đẹp lung linh của ngôn ngữ thơ lục bát, và từ chỗ mê Kiều, ông dần thử sức qua lẩy Kiều, ngâm Kiều.

         Ông Nguyễn Văn Thanh - TT Trảng Bom, huyện Trảng Bom, Đồng Nai chia sẻ: “Văn phong thời cụ Nguyễn Du viết truyện Kiều nó cũng khác bây giờ nhiều, nó rất khó hiểu. Cho nên để mà hiểu được phải có thời gian ngẫm nghĩ, suy nghĩ. Khi mà hiểu rồi động cơ mà mình học thuộc là mình nghĩ truyện Kiều là một tác phẩm nổi tiếng như thế, nó là quốc hồn, quốc túy của dân tộc Việt Nam ta”.

          Năm 2020, nhân dịp kỷ niệm 255 năm ngày sinh và tưởng niệm 200 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du, Hội Kiều học Việt Nam phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh, Đài Tiếng nói Việt Nam và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức cuộc thi “Bạn đọc thuộc Kiều” trong toàn quốc. Ông Thanh đã mạnh dạn đăng ký tham gia và đạt được giải cao. Với sự dẫn dắt, khơi gợi, đặt câu hỏi của các thành viên trong Ban giám khảo và công chúng tham dự, người dự thi phải đọc các trích đoạn bất kì trong Truyện Kiều và trả lời một số câu hỏi phụ liên quan đến việc hiểu nội dung tác phẩm. Mỗi người dự thi được phép trình bày nội dung theo yêu cầu của Ban giám khảo về việc “thuộc Kiều” trong khoảng thời gian 30 phút.

          Ông Nguyễn Văn Thanh -TT Trảng Bom, huyện Trảng Bom, Đồng Nai: “Khi tham dự cuộc thi “Bạn đọc thuộc Kiều”, câu hỏi thứ nhất nhà thơ Vương Trọng hỏi tôi "Anh hãy đọc đoạn nói về việc Thúy Kiều đi tu lần thứ nhất, khi đang ở nhà Hoạn thư, bắt đầu từ câu "Sớm khuya hầu hạ đài doanh" (câu 1885)". Tôi đọc liền câu kế tiếp "Tiểu thư chạm mặt đè tình hỏi tra" cho đến câu 1920 là "Tam quy, ngũ giới cho nàng xuất gia" thì nhà thơ đề nghị dừng lại. Đoạn thứ 2, nhà thơ Vương Trọng hỏi: "Anh hãy đọc đoạn đối thoại giữa Thúy Kiều với sư trưởng Giác Duyên và Bạc bà, bắt đầu từ câu "Chùa đâu trông thấy nẻo xa" (câu 2035)". Tôi đọc liền câu kế tiếp "Rành rành Chiêu Ẩn am ba chữ bài", đến câu "Giác Duyên nghe nói rụng rời" (câu 2073). Việc kiểm tra đọc thuộc như vậy coi như đạt yêu cầu.      

          Giáo sư Phong Lê tiếp lời: Bây giờ tôi sẽ đọc một câu bất kỳ, anh Thanh hãy đọc nối vào nhé, chỉ cần năm câu thôi, "Ông rằng bỉ thử nhất thì". Tôi liền đọc tiếp: "Tu hành thì cũng phải khi tòng quyền / Phải điều cầu Phật cầu tiên / Tình kia, hiếu nọ ai đền cho đây? / Độ sinh nhờ đức cao dày / Lập am rồi sẽ rước thầy ở chung". Giáo sư gật đầu”. 

          Đặc biệt hơn, không chỉ là người thuộc Kiều, ông Thanh còn có sở thích sưu tầm các cuốn sách liên quan đến truyện Kiều. Hiện nay, ông Thanh đã sưu tầm được hơn 10 cuốn sách các loại. Có cuốn sách ông phải lặn lội tìm mua tại những nhà sách, cũng có những cuốn của những người bạn vì thấy ông Thanh có lòng đam mê với truyện Kiều mà dành tặng cho ông. Với ông mỗi cuốn sách là một kho tàng kiến thức, giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về truyện Kiều của Đại thi hào Nguyễn Du.  Và cũng chính từ tình yêu với truyện Kiều đã giúp cho ông Thanh có khả năng sáng tác thơ, văn. Đến nay, ông Thanh đã có nhiều tác phẩm được đăng tải trên các tạp chí văn học, nghệ thuât. Ngoài ra, ông còn cho ra đời 2 tập thơ của riêng mình. Đó là tác phẩm “Giai điệu Tổ quốc” và tác phẩm “em và biển”.

Vũ Ninh - Trung Nguyên